5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunumuzda “Kamu düzenini fazla etkilemeyen ve basit sayılabilecek suçlar için tutuklama yasağı” öngörülmüştür.78 5271 sayılı CMK’nun 100’üncü maddesinin 4’üncü fıkrasında, “Sadece adli para cezasını gerektiren veya hapis cezasının üst sınırı bir yıldan fazla olmayan suçlar” için tutuklama kararı verilemeyeceği belirtilmiştir. Bu koşullara göre 5237 sayılı TCK’nda tutuklama yasağına tabi olan suçlar şöyledir:
- Taksirle yaralama suçunun basit hali (m. 89/1)
- Yardım ve bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu (m.98/1)
- Çocuk düşürme suçu (m. 100)
- Tehdit suçu (m. 106/1)
- Haksız arama suçu (m. 120)
- Dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçu (m. 121)
- Ayrımcılık suçu (m. 122)
- Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu (m.133/1,2)
- Verileri yok etmeme (m. 138) 78 Centel/Zafer, s. 265. 27
- Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu (m. 160)
- Taksirli iflas suçu (m. 162)
- Karşılıksız yararlanma suçu (m. 163)
- Bilgi vermeme suçu (m. 166)
- Genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması suçu (m. 171)
- Akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali suçu (m.175)
- İnşaat veya yıkımla ilgili emniyet kurallarına uymama suçu (m. 176)
- Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu (m. 177)
- İşaret ve engel koymama suçu (m. 178)
- Çevrenin taksirle kirletilmesi suçu (m. 182/1)
- Zehirli madde imal ve ticareti (m. 193)
- Sağlık için tehlikeli madde temini (m. 194)
- Usulsüz ölü gömülmesi suçu (m. 196)
- Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu (m. 209
- Sağlık personelinin gerçeğe aykırı remi belge düzenlemesi suçu (m. 210/2)
- Görev sırasında din hizmetlerini kötüye kullanma suçu (m. 219)
- Hayâsızca hareket etme suçu (m. 225) o Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama suçu (m. 228)
- Birden çok evlilik, hileli evlenme, dinsel tören suçu (m. 230/3) o Kötü muamele suçu (m. 232)
- Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu (m. 233)
- Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçu (m. 234)
- Bilişim sistemine girme suçu (m. 243/1)
- Kamu görevlisinin ticaret suçu (m. 259)
- Kamu görevinin terki veya yapılmaması suçu (m. 260)
- Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma (m. 264)
- Yalan tanıklık suçu (m. 272) 28 o Suçu bildirmeme suçu (m. 278)
- Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi suçu (m. 280)
- Tutuklu, hükümlü veya suç delillerini bildirmeme suçu (m. 284)
- Ses veya görüntülerin kayda alınması suçu (m. 286)
- Yetkisiz genital muayene suçu (m. 287)
- Resmen teslim olunan mala el konulması ve bozulması suçu (m. 290)
- Hükümlü veya tutuklunun kaçması suçu (m. 292/1)
Bir diğer tutuklama yasağının düzenlendiği yasa 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu79’dur. 5395 sayılı ÇKK’nun 21’inci maddesinde, on beş yaşını doldurmamış çocuklar hakkında üst sınırı beş yılı aşmayan hapis cezasını gerektiren eylemlerinden dolayı tutuklama kararı verilemeyeceği düzenlenmiştir.
Kabahatler Kanunu81’nun 40’ncı maddesinde düzenlenen “kimliği bildirmeme” suçu incelendiğinde; kişinin kimliği açık bir şekilde anlaşılıncaya kadar gözetim altına alınabileceği ve gerekirse tutuklanabileceği, tutuklamaya karar verme yetkisi ve usulü bakımından da genel hükümlerin uygulanacağı anlaşılmaktadır. Ancak “kimliği bildirmeme” nedeni ile tutuklama teknik anlamda bir tutuklama olarak kabul edilmemelidir. Zira kimliğin belirlenmesi halinde tutuklu kişi derhal tahliye edilecektir.
Adli kontrol tedbiri uygulanan bir kişinin adli kontrol hükümlerine isteyerek uymaması halinde, şüpheli veya sanık hakkında mahkûmiyeti halinde hükmolunacak ceza süresi ne olursa olsun hemen tutuklama kararı verilebileceği 5271 sayılı CMK’nun 112’nci maddesi82nde düzenlenmiştir. Bu durumda tutuklama yasakları dikkate alınmayacaktır.